نوجوانی، بلوغ و جوانی دوران حساس زندگی هر فردهستند. دوران نوجوانی زمانی است که تغییرات ظاهری و درونی با هم همراه می شوند تا کمال فرا رسد. در این دوران نه تنها رشد جسمانی آهنگی سریع دارد بلکه تکامل احساسات، روابط اجتماعی و منطقی نیز حرکتی تند و رو به جلو دارند. بلوغ دوران شناخت خود و پدیده های پیرامون خود است و شناخت یعنی تولد و زندگی دوباره. جوانی دوران تجارب سبز است. سبز سمبول طراوت، تازگی، روییدن و بهار است. سرما را از خاطره ها می زداید و خورشید را باهمه لطفش به یاد می آورد. بی شک سلامت جسمی، روحی و روانی در این مقاطع زندگی اساس احساسات زیبا و تجربیات موفق است. نوجوان بلوغ را تجربه می کند و تنها با دانش از وقایع این دوران است که او می تواند به خوبی از تغییرات روحی و جسمی خود استقبال کند و از آن یک فرصت در جهت رشد مهیا کند. جوان خود را در میان انبوهی از نیازهای جدید و احساسات نو می بیند، تغییراتی که به خودی خود ذاتی مقدس دارد و هدفش آماده سازی انسان برای برعهده گرفتن مسئولیتهای زندگی اجتماعی و خانوادگی است. این تغییرات دنیای جدیدی از تواناییها را به روی جوان می گشاید و در مقابل مسئولیتهای گوناگون فردی، خانوادگی، اجتماعی و از همه مهمتر مسئولیت در مقابل خود و خدای خود را پدید می آورد. سلامت روح و جسم کلید برخورد صحیح با این تغییرات بالقوه مثبت است. جوان باید بداند که چه مسائلی روح و جسمش را تهدید می کند. او باید بداند که در مقابل تواناییهایی که خداوند به او اعطا نموده، چه مسئولیتهایی دارد. او باید روشهای حفظ سلامت خود را بشناسد و با آگاهی بر تهدیدات بیرونی مقابله کند و درعین حال از جوانی خود لذت برد و آنرا در خدمت ارتقاء خود و جامعه بکار گیرد.
بلوغ و نوجوان
بسیاری از پژوهشگران معتقدند، نوجوانان با ورود به سن بلوغ، تیزهوش می شوند و به مرور زمان اطلاعات عمومی آنها بالا می رود و سعی می کنند برای هر پرسش، جواب قانع کننده ای داشته باشند. طبیعی است که در این هنگام هوش و ذکاوت دوستان آنها هم افزایش می یابد. کودکانی که شما سال ها می شناختید، ناگهان مهارت های بسیار زیادی به دست می آورند و اگر سخنی از دوستان خود بشنوند آن را حقیقت محض تلقی می کنند. «نوجوان من زمانی درباره همه چیز با خانواده حرف می زد ولی وقتی به سن بلوغ رسیده حرف کمتری برای گفتن دارد. » این جمله ای است که بسیاری از مراجعه کنندگان به کلینیک های روان شناسی کودک و نوجوان به پزشکان می گویند و به دنبال چاره ای برای آن می گردند.
نوجوان با رسیدن به دوران بلوغ، به پرسش ها خیلی کوتاه و فشرده پاسخ می دهد و رازهایش را با دوستان خود مطرح می کند.
نوجوان زودرنج
در سنین بلوغ، عصبانیت، زودرنجی و تاثیرپذیری از دوستان افزایش می یابد و نوجوان به دلیل تمایلی که به گذراندن وقت با هم سن و سالان خود دارد، از فعالیت های خانوادگی دوری می کند. اگر برای انجام کاری از آنها کمک بخواهید، ناراحت می شوند و غرورشان جریحه دار می شود و اگر دوست شان همراه آنها باشد، ممکن است دعوت شما را برای گردش قبول نکنند. نوجوانان دوست دارند مانند هم سن و سال های خود لباس بپوشند و هویت خودشان را از این طریق ابراز کنند بنابراین هر لباسی که مد شود به سرعت در میان نوجوانان رواج پیدا می کند. فراموش نکنید که در سنین بلوغ افت تحصیلی اتفاق می افتد زیرا فعالیت های بیشتری وارد زندگی نوجوانان می شود. بازی فوتبال، توجه به جنس مخالف، مکالمات تلفنی و مهمانی های دوستانه از جمله فعالیت هایی است که در مراحل سنی قبل وجود نداشت.
حریم خصوصی
نوجوانان تمایل دارند بیشتر وقت خود را در اتاقشان و تنها بگذرانند. شاید به این دلیل که نمی خواهند با والدینی که مسایل آنها را درک نمی کنند، مواجه شوند. اگر تلفن، تلویزیون و ضبط صوتی در اتاق آنها باشد فقط در مواقع ضروری از اتاق خود خارج می شوند.
یکی از دیگر دلایلی که نوجوانان بیشتر اوقات خود را در تنهایی سپری می کنند، این است که در این سنین به خواب بیشتری نیاز دارند و در روزهای تعطیل، اغلب تا ظهر می خوابند.
تغییر دیگری که در سنین بلوغ رخ می دهد، نیاز به داشتن حریم خصوصی است و والدین باید به این حقوق نوجوان خود احترام بگذارند. نوجوان در دوران بلوغ تصور می کند خانواده او گنجی دارد که تمام نشدنی است و به همین دلیل بدون هیچ محدودیتی با تلفن صحبت می کند.
باز هم بلوغ
سن بلوغ، دورانی است که بسیاری از والدین فرزندان خود را تنبل می نامند. البته این به معنی این نیست که نوجوان شان فعالیت ندارد بلکه فقط در کارهای خانه به والدین کمک نمی کند و خود را با کارهای دیگری مانند تفریح با دوستان، تلفنی حرف زدن، گوش کردن موسیقی و.... سرگرم می کند. وجود این روحیات در نوجوانان طبیعی است و اگر برخی از نشانه های گفته شده را در نوجوان خود مشاهده کردید، آگاه باشید که او در حال گذراندن مرحله بلوغ است و باید خود را با شرایط او وفق دهید تا نوجوانتان از شما فاصله نگیرد.
اعتماد و مسوولیت را به خاطر بسپارید
اگر چه ارتباط میان والدین و فرزندان اهمیت بسیاری دارد ولی نوجوانان همیشه با بحث و گفتگو قانع نمی شوند. بعضی از آنها اول باید به یک رفتار عادت کنند و بعد تفکرشان تغییر کند.
از هر گونه بحث، نصحیت مستقیم و سر و صدا راه انداختن افراطی پرهیز کنید.
انتظارات و مجازات ها را قبل از انجام هر عمل نامناسبی برای نوجوان خود معین کنید تا فرزندتان مسوولیت عمل خود را برعهده گیرد و کسی غیر از خود او مسوول پاداش یا مجازات نباشد.
هیچ وقت برای تغییر رفتار فرزندتان از زور استفاده نکنید چرا که در صورت انجام چنین کاری شما مسوول تغییر رفتار فرزندتان هستید نه او.
اگر جایی حق با فرزند نوجوانتان بود، جبهه گیری نکنید تا بداند آزادی انتخاب دارد و شما خواسته خودتان را به او تحمیل نمی کنید.
مقدمه
تغییرات در دوران نوجوانی و بلوغ
تغییرات دوران بلوغ در پسران
الف- تغییرات جسمی
ب - تغییرات روحی - روانی در دوران نوجوانی و بلوغ
تغییرات دوران بلوغ در دختران
تغییرات جسمی دختران در دوران نوجوانی و بلوغ
چند نكته مهم در بهداشت فردی دختران
چرا بهداشت نوجوانان اهمیت دارد؟
والدین و رازهای دوران بلوغ نوجوانان
نوجوانان چگونه به مسایل نگاه می کنند؟
سخنی با پدر و مادرها